DIETA CUKRZYCOWA zgodna z zasadami zdrowego żywienia
Oprócz leków obniżających poziom cukru we krwi podstawą leczenia cukrzycy jest dobrze opracowana, niskokaloryczna dieta. Cukrzyk wcale nie musi rezygnować z dobrej kuchni. Dieta cukrzycowa też może być smaczna i urozmaicona, należy tylko przestrzegać kilku zasad.
► Dieta cukrzycowa wcale nie jest skomplikowana.
Cukrzyca zbiera coraz większe żniwo. Szacuje się, że w Polsce choruje na nią ponad 2 mln. osób. U ok. 1 mln. choroba przebiega bezobjawowo. Najpowszechniejsza jest cukrzyca typu 2, atakuje w 90 proc przypadków. To typowa choroba cywilizacyjna. Najczęściej zapadają na nią osoby otyłe, po 40. roku życia. Ta choroba to nie wyrok. Z cukrzycą typu 2 można normalnie żyć (oczywiście jeśli została w porę wykryta i nie doprowadziła do powikłań) i często nie trzeba też przyjmować insuliny. Podstawą jej leczenia jest dobrze opracowana i niskokaloryczna dieta plus leki, obniżające poziom cukru w krwi.
► Zasady diety cukrzycowej pokrywają się z zasadami zdrowego żywienia
Najlepiej, jeśli dieta cukrzycowa zostanie ustalona indywidualnie dla każdego pacjenta w zależności od jego wieku, płci, aktywności fizycznej, masy ciała, wzrostu, współistniejących chorób i przyjmowanych leków (np. insuliny). Osoby z nadwagą i otyłością powinny przede wszystkim zredukować masę ciała, żeby uniknąć ewentualnych powikłań.
Dieta dla cukrzyka, jak każda inna, powinna pokrywać zapotrzebowanie na składniki odżywcze oraz witaminy i składniki mineralne. Posiłki należy przyjmować regularnie 4-5 razy dziennie (przy cukrzycy typu 1 aż 6-7 razy dziennie).
► Pamiętaj! Źródłem większości białka powinny być: chudy drób, cielęcina, wołowina, ryby, chude wysokogatunkowe wędliny, chude mleko i jego przetwory, jaja. Dietę wzbogać w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, czyli olej sojowy, kukurydziany lub sojowy oraz jednonienasycone kwasy tłuszczowe, czyli oliwę z oliwek i olej rzepakowy, jednocześnie unikając nasyconych kwasów tłuszczowych, takich jak smalec, słonina, tłuste mięso, wędliny, masło, tłuste mleko i jego przetwory. Zwiększ też udział w diecie związków antyoksydacyjnych, czyli witamin C, E i β-karotenu, związków polifenolowych oraz zwróć uwagę na prawidłową podaż witamin B6, B12 i kwasu foliowego, żeby nie dopuścić do homocysteinemii.
► Dieta przy cukrzycy - ostrożnie z owocami
Wybieraj mniej słodkie owoce czyli takie, które zawierają w 100 g do 10 g węglowodanów, np. arbuz, cytryna, grejpfrut, truskawki oraz wiśnie. Nie przesadź z ananasem, brzoskwiniami, gruszkami jabłkami, pomarańczami, morelami, śliwkami, czereśniami, jagodami, kiwi i malinami (mają 10- 15 g cukrów w 100 g). Ich porcja nie powinna przekroczyć 150 g. Unikaj natomiast winogron i bananów. Soki pij niesłodzone, świeżo wyciskane, najlepiej rozcieńczaj je wodą.
► Zasady diety cukrzycowej
zwiększ ilość ryb w diecie ze względu na korzystne kwasy Omega-3, dieta powinna być bogata w błonnik pokarmowy (gruboziarniste kasze, warzywa, owoce, pełnoziarniste pieczywo, rośliny strączkowe, ziemniaki) - nawet 40 g/dobę,z białek powinno pochodzić 12-15% energii (połowa to białko zwierzęce), z węglowodanów 55-60% energii, z tłuszczów 20-30%, do każdego posiłku powinno się spożywać warzywa i owoce, najlepiej na surowo. Dzienna ich podaż to co najmniej 300-500 g, dzienne spożycie cholesterolu wynosi poniżej 300 mg, ogranicz podroby i żółtka jaj do 2-3 tygodniowo, dzienna ilość soli kuchennej (NaCl) nie powinna przekraczać 6 g, alkohol oraz słodycze należy wykluczyć z diety, gdyż powodują wzrost stężenia glukozy, triglicerydów i cholesterolu oraz hiperlipidemię (nadmiar lipidów we krwi)
► Zrezygnuj ze smażenia. Wybieraj te techniki obróbki kulinarnej, które nie wprowadzają tłuszczu do potraw, np. gotowanie w wodzie, na parze, duszenie albo pieczenie.
Przykładowy JADŁOSPIS dla CUKRZYKÓW (dieta 1500 kcal)
► Cukrzyca wiąże się z otyłością - dlatego dieta cukrzyka powinna nie tylko regulować poziom cukru we krwi, ale też sprawić, że chory będzie regularnie i w bezpieczny sposób chudnąć. Prezentujemy przykładowy jadłospis w odchudzającej diecie 1500 kcal dla cukrzyków.
► Najlepiej, jeśli dieta cukrzycowa zostanie ustalona indywidualnie dla każdego pacjenta w zależności od jego wieku, płci, aktywności fizycznej, masy ciała, wzrostu, współistniejących chorób i przyjmowanych leków (np. insuliny). Osoby z nadwagą i otyłością powinny przede wszystkim zredukować masę ciała, żeby uniknąć ewentualnych powikłań.
► Dieta cukrzycowa - przykładowy jadłospis na 5 dni
Dzienna dawka kalorii ok. 1500
I dzień
Śniadanie: chleb żytni razowy (70 g) (dwie kromki), cienko posmarowane masłem (10 g), z polędwicą sopocką (40 g), sałatą (20 g) i pomidorem (70 g), pomarańcza (130 g), zielona herbata
II śniadanie: jogurt (150 g) z płatkami owsianymi (50 g), orzechy laskowe (20 g), brzoskwinia (100 g)
Obiad: zupa koperkowa (350 g) dorsz pieczony w folii z ziołami (180 g), ryż brązowy (80 g), brokuł gotowany (250 g), oliwa z oliwek (10 g)
Podwieczorek: sok pomidorowy (300 g)
Kolacja: serek wiejski lekki (150 g) z ogórkiem, szczypiorkiem, rzodkiewką
II dzień
Śniadanie: pumpernikiel (90 g) (dwie kromki), posmarowany twarożkiem (100 g), z rzodkiewką (30 g), kawa zbożowa z mlekiem 1,5%, kiwi (100 g)
II śniadanie: gruszka (100 g), jogurt 1,5% (250 g) z musli (50 g)
Obiad: barszcz czerwony (350 g) mięso z piersi kurczaka bez skóry (180 g) duszone z cukinią (100 g) i pomidorami (250 g), oliwa z oliwek (10 g), natka pietruszki, koperek. Kasza gryczana (80 g).
Podwieczorek: sok wielowarzywny (300 g)
Kolacja: tuńczyk w sosie własnym (150 g) z sałatą (40 g), kukurydzą (30 g), pomidorem (50 g)
III dzień
Śniadanie: chleb razowy (2 kromki) (70 g), cienko posmarowany masłem (10 g), z szynką z indyka (40 g), sałatą (20 g), pomidorem (50 g), papryką (80 g), nektarynka (100 g), herbata czerwona
II śniadanie: maliny (150 g), kefir (300 g)
Obiad: zupa krem z pomidorów (350 g) chuda cielęcina (150 g) duszona z selerem naciowym (50 g), cykorią (40 g), papryką (80 g), pieczarkami (60 g) i pomidorami (60 g), oliwa z oliwek (10 g), 2 ziemniaki gotowane (150 g)
Podwieczorek: twarożek ze szczypiorkiem (200 g) i kiełkami fasoli mung (20 g), grejpfrut (170 g)
Kolacja: omlet ze szpinakiem (160 g) i czosnkiem, surówka z marchewki i jabłka (80 g)
IV dzień
Śniadanie: chleb pełnoziarnisty (60 g) (dwie kromki), z serkiem homogenizowanym (np. Bieluch) (100 g), ogórek (40 g), szczypiorek, papryka (80 g), jabłko (100 g)
II śniadanie: borówka amerykańska (150 g), jogurt (150 g)
Obiad: zupa kalafiorowa (350 g) papryka faszerowana: papryka (400 g), pierś z kurczaka (100 g), pieczarki (50 g), cukinia (40 g), cebula (20 g), seler naciowy (50 g), kapusta kiszona (120 g), oliwa z oliwek (15 g)
Podwieczorek: sałatka: ananas świeży (50 g), arbuz (50 g), pomarańcza (50 g)
Kolacja: risotto z mięsem drobiowym i warzywami (200 g)
V dzień
Śniadanie: bułka razowa z ziarnami (70 g), masło (10 g), jajko na twardo (100 g), rzodkiewka (30 g), ogórek (50 g), gruszka (150 g), herbata zielona
II śniadanie: sałatka z kapusty pekińskiej, papryki i ogórka małosolnego (120 g)
Obiad: zupa grzybowa (350 g) pulpety z dorsza (120 g), kasza jęczmienna (80 g), kalafior (80 g), mizeria z jogurtem (60 g)
Podwieczorek: serek wiejski 3% (150 g), pestki słonecznika (20 g), pestki dyni (20 g), nektarynka (100 g)
Kolacja: leczo (400 g): pierś kurczaka (130 g), papryka (45 g), cukinia (45 g), bakłażan (45 g), pieczarki (45 g), pomidory (45 g), seler naciowy (45 g)